Kennisbank

Bijdehante baby’s en pittige peuters

Titel: Bijdehante baby’s en pittige peuters. Herkennen van een ontwikkelingsvoorsprong bij jonge kinderen.
Auteur: Lilian van der Poel
ISBN 9789463546615. 

Terwijl er steeds meer boeken over hoogbegaafdheid op de markt verschenen, zocht ik toch nog altijd naar een boek dat ik ouders kon aanraden die op zoek waren naar meer informatie over een ontwikkelingsvoorsprong bij jonge kinderen. Lange tijd bleef het stil, maar nu kan ik een hartelijke aanbeveling doen: Lilian van der Poel heeft een helder, praktisch boek geschreven dat enerzijds uitleg geeft over de hoed en de rand van een ontwikkelingsvoorsprong en anderzijds een goed instrument geeft aan met name pedagogische medewerkers van crèches en peuterspeelzalen.

In het eerste deel wordt uitgelegd wat het verschil is tussen hoogbegaafdheid en een ontwikkelingsvoorsprong: de voorsprong die zich op verschillende gebieden kan manifesteren, bijvoorbeeld motorisch of verbaal, is niet hetzelfde als hoogbegaafdheid, omdat we nog geen testen ter beschikking hebben die dit kunnen vast stellen, aldus Van der Poel. Dit klopt mijns inziens niet helemaal, want testen als de WPPSI zijn al afneembaar bij kinderen vanaf 2,5 jaar. De vraag is natuurlijk wel wat de uitslag precies zegt, aangezien een peuter over het algemeen veel moeilijker te testen is dan bijvoorbeeld een tienjarige, vanwege een korte spanningsboog en zijn speelse benadering van het materiaal. Veel aandacht is er in het eerste deel ook voor de zijnskenmerken van baby’s en peuters met een ontwikkelingsvoorsprong. Een heldere blik, een alerte houding, een goede geheugen en een snelle taalontwikkeling worden over het algemeen gezien als kenmerken van een ontwikkelingsvoorsprong, hoewel er ook veel variaties zijn tussen slimme kinderen: het ene kind zegt al heel snel woordjes en spreekt vlug in zinnen, terwijl het andere kind lang wacht met praten, maar dan opeens een hele zin voortbrengt. Meestal zijn dat kinderen die de lat later hoog blijken te leggen voor zichzelf: eerst denken/zeker weten en dan doen.

In het tweede deel gaat de schrijfster in op het signaleren en begeleiden van jonge kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong. Voor het signaleren op kinderdagverblijven en peuterspeelzalen heeft ze daartoe de XL-signaleringslijst ontwikkeld, waarmee snel in kaart kan worden gebracht op welke gebieden het kind voorloopt. Dit instrument kan gebruikt worden om met de ouders in gesprek te gaan en goed te kunnen aansluiten bij de zone van naaste ontwikkeling van het kind, dat gebied waarop het kind nieuwe dingen kan leren. Ook worden richtlijnen gegeven voor intake- en voortgangsgesprekken met ouders. Verder wordt ingegaan op specifieke opvoedings- en begeleidingsvragen van ouders en pedagogisch medewerkers: Hoe kun je het beste omgaan met de kritische instelling van een peuter of met de gevoeligheid? Hoe praat je tegen een kind die verbaal voorloopt en hoe geef je complimenten zodat een groeimindset wordt versterkt? Daarnaast worden ideeën gegeven voor het aanbieden van een rijke leeromgeving binnen kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Het boek sluit af met enkele overwegingen rond het testen van jonge kinderen.

Het boek is mooi vormgegeven en zowel theoretisch goed onderbouwd als praktisch ingevuld. De foto’s achterin het boek van het werken en spelen van kinderen, zijn een goede ondersteuning om de voorsprong te leren herkennen. Het boek kan ouders helpen om hun vermoedens van een ontwikkelingsvoorsprong bij hun kind te kunnen toetsen, maar is ook zeker een degelijk middel voor andere begeleiders van jonge kinderen om deze kinderen te zien en te stimuleren de volgende stap te nemen in hun groei op cognitief, motorisch, sociaal en emotioneel gebied.


Door Willemien Schollaart-Vogel. Willemien is orthopedagoge en heeft haar eigen adviesbureau Dotado. Dotado test volwassenen en kinderen op hoogbegaafdheid.