Titel: Hoogbegaafd in praktijk
Het versterken van persoonlijk leiderschap bij hoogbegaafde volwassenen.
Auteur: Rianne van de Ven
Uitgever: Donald Suidman BigBusinessPublishers
ISBN: 9789493171350
Samenvatting
De auteur heeft sterk de behoefte om haar ervaringen van de afgelopen 15 jaar in het begeleiden van mensen met kenmerken van (hoog)begaafdheid te delen met anderen en zo door te geven wat zij heeft geleerd naar aanleiding van het cliëntencontact met hoogbegaafde individuen. Het boek is gericht op coaches, medewerkers van de GGZ of anderen die (hoog) begaafden begeleiden, hen tegenkomen in de praktijk of op het werk.
Het boek
De auteur deelt haar ervaringen in de begeleiding van mensen met de kenmerken van (hoog)begaafdheid. Hoe het begeleidingsproces er met haar cliënten uitziet wat uiteraard per individu verschilt in aanpak. Het boek is in zeven hoofdstukken ingedeeld die te herkennen zijn die de auteur in hoofdlijnen herkent in de praktijk van het begeleiden van (hoog)begaafde cliënten: (1) Herkennen, (2) Normaliseren, (3) Verwerken, (4) Groeien, (5) Benutten, (6) De omgeving, (7) Onderhouden.
Dit betekent niet dat dit de volgorde van begeleiden is, maar zij past de begeleiding aan op waar de behoefte van de cliënt ligt, wat een goed voorbeeld is voor andere begeleiders die met mensen met de kenmerken van (hoog)begaafdheid werken (atypisch). Het protocol meer loslaten en aansluiten bij waar de cliënt op dat moment zit en zo verder proberen te komen. Het Delphi-model en de KernTalentenanalyse gebruikt de auteur als basis bij de begeleiding. De laatste geeft niet aan OF iemand (hoog)begaafd is, maar HOE en gaat opzoek naar het duiden van het hoe en waarom van het anders zijn. De kennis erover en daarna samen het vinden van de juiste inzet van de talenten kan ervoor zorgen dat de cliënt weer meer in balans komt, op de juiste plek komt qua werk en weer floreert. Vanuit het Delphi-model kijkt de auteur naar de positieve ervaringen; Wat heeft de (hoog)begaafdheid de cliënt allemaal gebracht in het leven? Het autonome komt veelvuldig terug bij de begeleiding, de regie willen voeren over dingen, bouwen op zekerheden, het hebben van meerdere gedachtes en gevoelens (hoogintelligent denken en rijkgeschakeerd voelen) wat vraagt om goede zelfsturing. Veel terug te zien is dat een (hoog)begaafde vast loopt wanneer er geen 100% zekerheid is, geen duidelijk overzicht er kan dan een gevoel van angst en paniek ontstaan en kan zorgen voor uitstelgedrag en stagnatie. De auteur gaat dan op zoek naar waarschijnlijkheid met de cliënt, zodat er weer beweging kan gaan ontstaan.
Bij het ontwikkelen van zelfsturing gebruikt de auteur ‘De cirkel van 8’, geen wetenschappelijk onderbouwd model, maar wel heel goed bruikbaar in de praktijk. In de onderste laat je een slachtofferrol zien en in de bovenste een leiderschapsrol. In de onderste cirkel droom je je leven en in de bovenste leef je je droom.
In het hoofdstuk over groeien geeft de auteur diverse mogelijkheden en onderwerpen die besproken kunnen worden in het begeleidingsproces, zoals ‘emotionele intelligentie’, ‘mindset’, ‘beïnvloeding’ en ‘communicatie’. De laatste is lastig voor iemand die (hoog) begaafd is. Je praat zoals je denkt, je bent voor jezelf de norm, maar een ander kan dit vaak niet volgen. Aanpassen aan het niveau van de ander, leren zien hoe je overkomt en doseren zijn hierin hulpmiddelen om de communicatie beter te laten verlopen. Voor iemand die introvert is geldt dat zij moeten leren zich beter te profileren, zichtbaar zijn, proberen zich vaker uit te spreken en anderen mee te nemen in het proces wat er in hun hoofd zich afspeelt.
Als laatste geef ik een tip door dat in het hoofdstuk over ‘benutten’ staat. Een TED-talk van Emilie Wapnick: ‘Why some of us don’t have one true calling’
Conclusie
Een boek dat waardevol is voor coaches en begeleiders van mensen met de kenmerken van (hoog)begaafdheid. Het geeft inzicht in hoe ze denken, zich voelen en handelen. Vervolgens wat ze nodig hebben in de begeleiding. Mooi dat de auteur haar ervaringen hierover deelt, zodat een nieuwe groep coaches hierop voort kan bouwen. Stap voor stap verder komen binnen de GGZ en andere hulpverleningsinstanties is een noodzaak om (hoog)begaafdheid nog veel meer bekend te maken en vooral dat iemand die (hoog)begaafd is op de juiste plek terecht komt en zijn/ haar talenten daadwerkelijk kan inzetten op een manier die passend is, waarin hij/zij van veel betekenis is voor de maatschappij. Want meestal zijn het mensen die willen werken en leven vanuit zingeving en betekenis. Wat mooi om zo weer in het leven te mogen en kunnen staan na een reis onder begeleiding van Rianne of een andere coach die echt weet wat (hoog) begaafdheid inhoudt! Alle relaties (werk, vrienden, partner, enz) beschouwd de (hoog)begaafde weer opnieuw, het effect van de ontdekkingsreis reikt altijd verder dan de (hoog)begaafde zelf!
Doortje Wüllschleger
Bestuurslid Choochem
