Een scriptie van Monique Luyendijk
Monique Luyendijk onderzocht voor haar master Psychologie de zogenaamde Studiegroepen van de vakgroep geestelijke verzorging van Respect wonen–zorg-welzijn in Den Haag.
Uit haar onderzoek concludeert ze dat dit de meest ontwikkelde vorm van dagbesteding is voor extramurale hulpbehoevende hoogopgeleide, hoogintelligente en hoogbegaafde ouderen met neurocognitieve stoornissen. Existentieel levensbeschouwelijke thema’s vormen de basis van het afwisselende en associatieve programma waarbij actuele onderwerpen en levenservaringen worden gedeeld.
Wanneer hoogbegaafde senioren hulpbehoevend worden, kunnen er problemen optreden die te maken hebben met specifieke kenmerken van hoogbegaafdheid (Nauta & Schouwstra, 2020). Het beleid van de Rijksoverheid is erop gericht om zorgbehoevende ouderen zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving zelfstandig te laten wonen, met een goede kwaliteit van leven (Rijksoverheid, 2020). Kwetsbare ouderen, meestal met een vorm van (beginnende) dementie, kunnen deelnemen aan dagbesteding. Deze vormen van dagopvang, die ook tot doel hebben om de mantelzorger te ontlasten, vindt meestal plaats in verzorgings- en verpleeghuizen. Het curriculum van de reguliere dagbesteding sluit vaak niet aan op de behoeften van hoogbegaafde en hoogintelligente ouderen, omdat dit hen onvoldoende uitdaging en contact met gelijkgestemden biedt (Aryee, 2015; Bouwman & Geertsma, 2015; IHBV, 2020).
Ze voerde een kwalitatieve evaluatiestudie uit waarin ze de ervaringen van deelnemers, mantelzorgers en de geestelijk verzorgers die de interventie uitvoeren heeft onderzocht. De conclusie is dat aan de behoefte aan autonomie, zelfontplooiing en verbondenheid met gelijkgestemden van de deelnemers lijkt te worden voldaan. De deelnemers zijn gemotiveerd en beleven plezier aan deelname.
Mantelzorgers voelen zich ontlast doordat hun partner/ouder deelneemt aan passende dagbesteding. Dankzij de professionele begeleiding van de geestelijk verzorgers voelen deelnemers zich gezien en gehoord. De kwaliteit van het programma wordt hoog gewaardeerd door deelnemende ouderen en hun mantelzorgers.
Alle betrokkenen maken de gefundeerde inschatting dat de interventie ook in andere steden en/of instellingen zal kunnen worden geïmplementeerd. Met de verspreiding van de interventie kan tegemoet worden gekomen aan de behoefte aan passende dagbesteding op niveau voor hoog opgeleide, hoogintelligente en hoogbegaafde ouderen.
Reacties kunnen naar de auteur Moniqueluyendijk@kpnmail.nl
Luyendijk, M. (2021). Studiegroepen Dagbesteding voor Hoogintelligente Ouderen. Masterscriptie psychologie. Open Universiteit Nederland.