De hoogbegaafde zal, normaal gesproken, een verlangen hebben naar het krijgen van inzicht over allerlei onderwerpen, bovenal voor dat wat hem of haar interesseert. Kennis over zaken is wat hem of haar bezig houd. Hij of zij zal die kennis wel moeten verbinden aan wijsheid, wijsheid ook over hoe je met het HB zijn om moet gaan in relatie tot kennis. Een zoektocht naar kennis, wijsheid en inzicht in de bijbel kan de hele bijbel beslaan, maar de wijsheidsliteratuur (Job, Psalmen, Spreuken, Prediker, Hooglied) is het beste uitgangspunt hiervoor, omdat de meeste van deze boeken in de bijbel zich specifiek richten op dit soort zaken.
Favoriete Bijbelboeken
De ervaring leert dat vooral Spreuken en ook Prediker tot de favoriete boeken onder hoogbegaafden behoren. Van de wijsheidsliteratuur leent het boek Job zich er echter niet zo voor, omdat Job en zijn ‘vrienden’ vooral aan elkaars oprechtheid, intelligentie en wijsheid twijfelen. Psalmen heeft een enkele tekst die verwantschap heeft met het onderwerp hoogbegaafdheid. Spreuken is het boek dat bij uitstek gaat over wijsheid, kennis en inzicht, en leent zich het best voor een zoektocht naar aansprekende teksten over hoogbegaafdheid in de bijbel. Prediker, die ook met kennis en wijsheid bezig is, relativeert vooral de waarde van kennis, en wijst op het ontbreken van wijsheid als oorzaak van veel ellende in ons leven en in deze wereld. Hooglied is een geweldig lied over de liefde maar houd zich totaal niet bezig met kennis op zich.
Psalmen
Hoewel ik van mening ben dat het boek Psalmen niet zoveel te zeggen heeft over kennis, wijsheid en inzicht las ik op een dag samen met mijn vrouw Psalm 101 en de reactie van haar en mij was dat dit toch wel een heel bijzondere Psalm is. Het raakt aan een aantal eigenschappen die doorgaans gevonden worden bij hoogbegaafden. Natuurlijk niet alleen hoogbegaafden, anderen hebben ze ook wel. Maar ze zijn wel karakteristiek voor hen, zoals (diep) nadenken over bepaalde zaken, waarheid, oprechtheid, trouw, recht en onrecht. Het is enigszins gechargeerd, maar we zijn deze psalm, ‘de psalm voor hoogbegaafden’ gaan noemen.
1 Van David, een psalm.
Ik wil zingen over trouw en recht
in een lied voor u, o HEER,
2 nadenken over de volmaakte weg –
wanneer zult u bij mij komen?
Ik handel met een zuiver hart,
ook in mijn paleis,
3 niets staat mij voor ogen
wat boosaardig is.
Gedraai, ik haat het,
ik laat mij er niet mee in,
4 sluwheid houd ik ver van mij,
het kwaad wil ik niet kennen.
5 Wie heimelijk een vriend belastert,
leg ik het zwijgen op,
een trotse blik, een aanmatigend hart
verdraag ik niet.
6 Mijn oog zoekt de getrouwen in het land,
met hen wil ik mijn woning delen.
Wie de volmaakte weg bewandelt,
mag mij dienen.
7 In mijn paleis is geen plaats
voor wie liegt en bedriegt,
wie onwaarheid spreekt
komt mij niet onder ogen.
8 De schuldigen in het land
breng ik elke morgen tot zwijgen,
uit de stad van de HEER verdrijf ik
allen die onrecht begaan.
Nico Catsburg schreef voor Choochem een serie columns over hoogbegaafdheid in de Bijbel. Dit is deel 3.
