Hoogbegaafdheid kan zomaar een thema zijn in je leven. Misschien heb je, net als ik te maken met kinderen die kenmerken van hoogbegaafdheid hebben. Hierdoor ging ik veel lezen over dit onderwerp. De boeken waren niet aan te slepen als een rupsje nooit genoeg slurpte ik alle input op, met als doel, zoveel mogelijk te weten willen komen.
En inderdaad ik begon het gedrag van mijn eigen kinderen te begrijpen en te leren wat ze nodig hebben. Maar terwijl ik het las herkende ik ook dingen in mijn eigen leven en ging ik met andere ogen terug kijken op mijn levensgeschiedenis. Schoorvoetend en vol twijfel zette ik de stap over de drempel bij een coach om met haar te praten over alles wat er heel voorzichtig bij mij boven kwam borrelen. Ik hoogbegaafd? No way, ik voelde mij altijd het domme olifantje. Maar intussen sloeg de twijfel toe want ik herkende wel heel veel van al die andere kenmerken waarover ik las…. Coaching heeft mij geholpen om mijzelf beter te leren kennen en ik heb de kenmerken die bij mij passen kunnen omarmen. Het was een heel proces.
In die periode startte ik ook de opleiding bij Novilo, tot zelfstandig talentcoach. In het kader van mijn onderzoek voor deze opleiding stuitte ik op een artikel ‘Coming out of gifted’ geschreven door Lisa Erickson[1]. In dit artikel geeft zij aan dat er sprake is van een aantal fases die doorgemaakt worden wanneer een vrouw (of man) ontdekt hoogbegaafd te zijn. Ik deze blog benoem ik de verschillende fases.
Erkenning
Centraal staat het erkennen van de hoogbegaafdheid door het herkennen van kenmerken die bij hoogbegaafdheid passen. Een boek wat hierin ondersteunend kan werken is ‘Hoogbegaafde volwassenen – zet je gaven en talenten positief in’, geschreven door Noks Nauta en Rianne van der Ven.
In deze fase is het van belang dat je iemand hebt die naar je luistert en je vragen stelt. We identificeren onszelf namelijk altijd in relatie met de ander. Een coach die weet wat hierin speelt kan helpend zijn, maar ook anderen uit de persoonlijke omgeving kunnen hierin ondersteunen. Van belang is dat er sprake is van een veilig klimaat waarin kwetsbaarheden gedeeld kunnen worden.
Een aspect wat Lisa Erickson in dit artikel niet belicht, maar wat ik in mijn eigen zoektocht heb ervaren en terug hoor als ik in gesprek ben met mensen die een zelfde proces doorlopen, is rouw. In deze fase worden vragen gesteld als: Wat had ik kunnen worden als ik eerder had geweten dat hoogbegaafdheid een onderdeel is van mijn leven, wat had ik kunnen bereiken, wat had ik anders gedaan. En wat vertel ik anderen in mijn omgeving? Gevoelens van teleurstelling en verdriet horen ook in deze fase thuis, vaak voelen deze mensen zich niet succesvol en wanneer hoogbegaafdheid een thema wordt ontstaat vaak het idee dat je succesvol zou moeten zijn.
Het is zinvol om te rouwen over dat wat er niet is geweest en hierin een worsteling door te maken. Uiteindelijk heb ik ontdekt dat het heel waardevol is dat ik nu de kans krijg om de hoogbegaafdheid te kunnen omarmen en met deze nieuwe inzichten mijn verdere leven vorm te geven.
Exploratie fase
Dit is de fase van experimenteren door volop expressie te geven aan persoonlijke passies, mogelijkheden en interesses. Dit is een zinvolle en belangrijke fase. Het begint met de drempel over gaan om dingen te gaan ondernemen waarin jij zelf interesse hebt, of waar je denkt waar je mogelijkheden liggen. Bij experimenteren hoort ook ontdekken wat toch niet bij je past.
Als ik terugblik op deze fase merk ik dat ik ook geëxperimenteerd heb met dingen, waarvan ik na het uitproberen besloot er toch niet mee verder te gaan. Nee zeggen tegen iets heeft mij geholpen om te komen tot het punt waar ik nu ben en het kunnen ontdekken waar mijn passie ligt.
Het is ook de fase waar ik elke keer weer door de leerkuil heen moest gaan. Waar ik mijzelf zo vaak tegenkwam: het liefst willen dat alles in één keer perfect gaat, niet willen falen. Met vallen en opstaan heb ik geleerd om het proces aan te gaan en alle stappen bewust te zetten, te vieren, te erkennen of om verdriet te voelen als iets niet ging zoals ik zelf wilde. Dit alles was nodig om te kunnen groeien en te komen bij datgene waar ik mijn passie voor voel en waarin ik in mijn kracht ervaar.
Fase van weerspiegeling
Wat is weerspiegeling precies? Woorden die dit woord omvatten zijn reflectie, spiegeling, terugkaatsing, weerglans, weerkaatsing, weerschijn. Kortom in deze fase staat het contact met de ander centraal als thema. Een mens is een sociaal wezen en zoals eerder benoemd identificeren we onszelf altijd in de relatie met de ander. Of zoals Martin Buber zegt: ik word door jou! Dus in het contact met de ander kan je jezelf spiegelen. Maar daarnaast geloof ik dat in deze fase ook de persoonlijke reflectie plaats kan vinden. Vanuit de meta-positie naar jezelf kijken en hierop reflecteren.
Integratie fase
In deze fase worden de kenmerken van hoogbegaafdheid geïntegreerd en gekoppeld aan de eigen identiteit. Het accepteren van jezelf zoals je bent. Er vindt aanvaarding plaats van de wijze waarop hoogbegaafde kenmerken de relatie met zichzelf, de ander en de gemeenschap heeft gevormd. Rust vinden in je persoonlijke levensverhaal, tevreden zijn en ontdekken altijd zelf een keuze te hebben het anders te doen.
Wat doe jij?
Ben jij zo iemand die stilletjes worstelt met zichzelf, zich afvraagt of hoogbegaafdheid een persoonlijk thema is. Ik daag je uit ga dit proces aan door stap voor stap deze fases te doorlopen. De metafoor die ik hier vaak voor gebruik is van een bergtocht. Tijdens de wandeling zijn er schitterende vergezichten, moet je door diepe dalen of over steile hellingen. Soms is het fluitend lopen, op andere momenten is het zwaar en afzien. Soms is er even een rustpunt om daarna weer fris verder te gaan. Iedere stap brengt je verder naar diegene die je echt bent.
Je kan deze reis alleen maken, maar zoek reisgenoten. Misschien vind je die in een partner of vriend, maar ook coaches met kennis over dit thema gaan graag met je mee op reis. Het is goed te weten en te ervaren dat je niet alleen bent, samen ontdek je zoveel meer!
[1] www.lisaerickson.net
Eline van de Woestijne, Bureau Kleurrijk
