Het ABC voor een vrij & betekenisvol leven

Titel: Had ik dit maar eerder geweten over ACT & Hoogbegaafdheid

Auteur: Larinda Bok-van der Voet

Uitgever: Leessst uitgeverij

ISBN: 9789491863967 

Samenvatting
De auteur wil graag haar kennis over de persoonlijkheidsontwikkeling van hoogbegaafden en naar aanleiding van haar eigen ervaring, anderen inspireren om een vrij en betekenisvol leven te mogen leiden. Dit doet ze vanuit haar persoonlijke relatie met God en liefde voor haar medemens. Ze zet samen met mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid stappen om patronen in het leven te ontrafelen en hen hierin te coachen vanuit de talenten die ze zelf ontvangen heeft. Wil jij een vrij en betekenisvol leven? Ga dan aan de slag vanuit dit boek.

Het boek
Dit boek is een maatschappelijke bijdrage om zingeving te realiseren. In het eerste deel wordt de theoretische achtergrond van hoogbegaafdheid beschreven, waarbij het Delphi-model voorbij komt. Dit model ontworpen door en met volwassenen met kenmerken van hoogbegaafdheid. Vervolgens de Positieve Desintegratie Theorie van Dąbrowski, een theorie waar twee concepten aan ten grondslag liggen, (1) het ontwikkelingspotentieel en (2) de multileveleness , waarbij vijf ontwikkelingsniveaus elkaar opvolgen en gericht zijn op ieder individu. Met name bij het ontwikkelingspotentieel wordt er de link gelegd vanuit Dąbrowski en de wetenschap en hoogbegaafdheid. Het is een complexe, maar zeer interessante theorie. In het boek staan er ervaringsverhalen tussendoor en oefeningen wat het geheel makkelijk leesbaar maakt, je direct kunt toepassen vanuit de theorie.

Bijvoorbeeld vanuit de theorie van Dąbrowski staat er een werkvorm tussen om je eigen doelen te leren stellen met behulp van de tips gebaseerd op het boek ‘De Ladder’ van Ben Tiggelaar. Dit maakt het echt heel praktisch en concreet als je zoekende bent hoe je om kan gaan met kenmerken van hoogbegaafdheid, maar ook als je hierin verder wilt groeien.

Al direct verweeft de auteur ACT (Acceptance en Commitment Therapy) in de theoretische achtergrond en geeft vandaaruit ook een werkvorm die je ook weer direct zelf kunt maken en toepassen en wat je inzicht geeft. ACT gaat over de rol van het gedrag van mensen en de rol van taal, dus hoe kun je woorden geven aan dat wat er leeft in je. Daarnaast accepteer je de minder plezierige dingen in het leven en leer je deze te dragen om uiteindelijk een vrij en betekenisvol leven te leiden. Je leert psychologische flexibiliteit te ontwikkelen. ACT bestaat uit zes kernprocessen die onderling samenhangen (1) Ruimte maken, (2) Bewustwording van gedachten, (3) Verstillen, (4) Zelfbeeld, (5) Bewustwording van waarden en (6) Creëer groei.

De auteur schrijft het succes van ACT bij mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid toe, omdat je vanuit vrijheid en autonomie waardengerichte en betekenisvolle keuzes kunt maken. Naast deze theorie beschrijft de auteur ook de waarde van een veilige hechting, deze hechting die je als kind in je eerste levensjaren hebt ontvangen (veilig of onveilig) bepaalt mede hoe je je kunt verhouden tot van alles wat er voorbij komt in je leven. Hierna beschrijft zij de Polyvagaal Theorie (1994). Deze theorie gaat uit van de drie reacties (1) vechten, (2) vluchten of (3) bevriezen, waarbij het uitgangspunt het autonome zenuwstelsel is. Deze reacties komen automatisch op wanneer een lichaam het idee heeft dat hij in ‘gevaar’ is, dit is gebaseerd op eerder opgeslagen ervaringen. In het boek staan hiervoor werkvormen die je kunt gebruiken om meer bewust te worden van je lichaam.

Deel 2 en 3 van het boek gaat over onderwerpen die de kern van het bestaan van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid raken. Hier staat vooral het bewust worden centraal. Het accepteren van gevoelens, emoties en gedachten. Vele werkvormen en inzichten die je helpen om jezelf meer te begrijpen, waarom je jezelf vaak van alles oplegt en vooral dat je ook mild voor jezelf mag zijn.  Existentiële vragen spelen vaak een rol bij mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, hier gaat de auteur dan ook dieper op in met eveneens werkvormen en uitleg erbij. Door dit boek kun je dichter bij je waarden, je doelen en je principes komen, juist omdat er zoveel werkvormen in staan blijft het niet bij een rationeel benaderen van het leven, maar kun je  echt met je zelf aan de slag gaan!

Conclusie
Het zijn veel theorieën die voorbij komen, Dąbrowski, ACT, ontwikkeldoelen, hechting, polyvagaaltheorie. Dit kan je richting geven wanneer je zoekende bent betreft hoogbegaafdheid. Het helpt je om doelen te stellen, dichterbij jezelf en je principes te komen, om (theoretisch) inzicht te krijgen en echt aan de slag te gaan, waardoor je niet in je hoofd blijft zitten. Als laatste eindig ik met de zeilbootmetafoor. Wanneer je gaten in je zeilboot hebt, kun je nergens heen, maar zinkt je boot. Je zult eerst moeten proberen de gaten weer te dichten, zodat de boot stabiel is om te gaan varen. Dat is je basis. De motor die je hebt staat voor persoonlijke groei en heb je de wind in de zeilen? Dan kun je gaan ook wanneer het stormachtig wordt in het leven lukt het je te blijven varen en zelfs anderen te kunnen helpen. Stijg je zelfs hier bovenuit (transcendentie) dan ben je in staat om wijsheid en een gevoel van verbondenheid met de wereld te ervaren en kun je een echt vrij en betekenisvol leven ervaren!

Doortje Wüllschleger
Onderwijskundige, coach voor individuen met kenmerken van hoogbegaafdheid en oud-bestuurslid Choochem